Ung thư phụ khoa thường gặp nhất ở nước ta là ung thư cổ tử cung thường gặp ở lứa tuổi 40-50. Theo thống kê mỗi năm khoảng 11 người mới mắc tính trên 100.000 người. Tuy nhiên, đây là loại ung thư có thể phòng ngừa được, có thể phát hiện sớm và có thể điều trị tốt.
Nguyên nhân bệnh
Ung thư cổ tử cung mọc từ các tế bào của cổ tử cung , phần dưới của tử cung nối với âm đạo. Có vài dòng virut HPV (Human Papilloma Virus) là nguyên nhân phần lớn của các ung thư cổ tử cung. Hệ miễn dịch của người phụ nữ chống lại tốt sự nhiễm HPV. Tuy nhiên ở một số phụ nữ, virut lại sống sót nhiều năm, làm vài tế bào ở lớp lót cổ tử cung thành tế bào ung thư.
Không phải phụ nữ nào nhiễm virut HPV cũng phát triển thành ung thư. Nó còn nhiều yếu tố khác như: di truyền, môi trường và nếp sống. Ngoài ra, các nguy cơ ung thư còn đến từ nguyên nhân: nhiều bạn tình, quan hệ tình dục sớm, hệ miễn dịch yếu, hút thuốc… cũng góp phần gây nên ung thư cổ tử cung.
Định bệnh và xếp giai đoạn
Ảnh minh họa
Bác sĩ thường sẽ dùng sinh thiết nếu thấy bệnh nhân có triệu chứng bất thường. bác sĩ dùng kềm bấm nhẹ chỗ nghi ngờ (loét lở, mụt nhỏ ở cổ tử cung) lấy một miếng thịt nhỏ. Sinh thiết không đau, không cần thuốc tê. Khoảng vài ngày sau thì có kết quả.
Dựa trên kết quả có được, bác sĩ sẽ định được giai đoạn bệnh. Đồng nghĩa với việc xác định mức độ lan rộng của ung thư giúp lựa chọn cách điều trị. Kết hợp với chụp X-quang, CT (cắt lớp điện toán), MRI (cộng hưởng từ) giúp xem ung thư đã lan khỏi cổ tử cung chưa.
Giai đoạn ung thư thường chia thành:
- GĐ 0: ung thư tại chỗ hay là tiền ung thư
- GĐ I: ung thư khu trú trong cổ tử cung
- GĐ II: ăn lan đến phần trên âm đạo, chưa ra thành chậu, chưa đến phần dưới âm đạo.
- GĐ IV: ăn lan đến các cơ quan như bọng đái hoặc trực tràng hoặc đi xa tới phổi, gan và xương.
Ung thư cổ tử cung có thể phát hiện sớm hơn nữa
Ảnh minh họa
Rà tìm để điều trị các tình trạng gọi là tiền ung thư, có thể hiểu là chặn đứng không cho biến thành ung thư. Việc làm này cũng giúp phát hiện ung thư xâm lấn ở giai đoạn sớm khi chưa có triệu chứng.
Khi thăm khám phụ khoa hàng năm, bác sĩ sẽ làm xét nghiệm tế bào học âm đạo (phết mỏng âm đạo hoặc xét nghiệm PAP, viết tắt tên bác sĩ Papanicolaou- người tìm ra phương pháp này). Nếu xét nghiệm PAP có kết quả bất thường thì bác sĩ khám kỹ hơn: soi cổ tử cung và sinh thiết. Có thể gặp 2 trường hợp: tiền ung thư hoặc ung thư xâm lấn. cả 2 tình trạng này, nếu được phát hiện sớm chữa trị sớm thì kết quả vô cũng khả quan.
Nên rà tìm ung thư cổ tử cung từ 3 năm sau khi có quan hệ tình dục, mỗi năm làm xét nghiệm PAP một lần. Từ 30 tuổi trở đi đã lập gia đình, nếu có 3 lần liên tục xét nghiệm PAP bình thường có thể thử PAP thưa hơn 2-3 năm/ lần. Phụ nữ nhiễm HIV phải rà tim hàng năm. Đã cắt tử cung toàn phần (bao gồm luôn cắt cổ tử cung) có thể ngưng rà tìm. Đã cắt tử cung nhưng vẫn còn cổ tử cung thì phải tiếp tục rà tìm.
Phòng ngừa bằng vắcxin
Có 2 loại vacxin ngừa HPV: Gardasil (công ty Mỹ MSP) phòng ngừa 4 typ: HPV 16-18 (gây ung thư cổ tử cung), HPV 6-11 (gây bú như sinh dục lành), dùng cho bé gái và phụ nữ từ 9-26 tuổi. Cervarix (công ty Anh GSK) ngừa HPV 16-18. Cervarix dùng cho bé gái từ 10-25 tuổi.
Tiêm đủ 3 liều trong 6 tháng, vacxin có hiệu quả nhất nếu dùng cho các thiếu nữ trước khi bắt đầu quan hệ tình dục trong đời. Tiêm vacxin giúp bạn ngừa 70% nguy cơ gây bệnh nhưng vẫn còn 30%. Nên vẫn phải khám phụ khoa định kỳ và xét nghiệm PAP.
Bài viết sử dụng tư liệu trong sách: ung thư biết sớm trị lành của giáo sư- bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng.
